Autisme, een boeiende stoornis

Autisme is een pervasieve stoornis. Pervasief betekent “diep doordringend”. Het gaat dus om een stoornis die invloed heeft op alle gebieden van de ontwikkeling. Niet alleen de ontwikkeling van sociale relaties en vaardigheid, begrip van de dagelijkse wereld, zelfbeeld, gevoelens en voorstellingsvermogen, maar ook de ontwikkeling van motoriek, fantasie, en taal verlopen anders dan gemiddeld. Autisme uit zich bij geen twee personen hetzelfde, en is dus lastig te herkennen. Autisme blijft boeien.

Normaal gedrag

Autisme is lastig te herkennen. Dat komt vooral omdat gedrag wat typisch autistisch genoemd wordt, eigenlijk volkomen normaal gedrag is, vooral voor kinderen tot een jaar of zeven. Veel kinderen zijn verlegen, kunnen niet goed een gesprek voeren, houden er rare hobby's op na en zijn een beetje onhandig. Sommigen zijn extreem verlegen. De kenmerken van autisme liggen op een terrein dat vloeiend overgaat in een gedragspatroon dat 'normaal' genoemd kan worden. Het is dus onvermijdelijk dat sommige kinderen in een grijs gebied vallen. Het is dan moeilijk vast te stellen of de eigenaardige persoonlijkheidskenmerken en vaardigheden van dat kind bij zijn persoonlijkheid horen, of passen binnen de diagnostische criteria van autisme.

Gedrag

Een kind met autisme begrijpt vaak niet veel van de wereld om hem heen. Hij zoekt nauwelijks contact met mensen en dingen in zijn omgeving of doet dat op een ongewone manier. Hij kijkt anderen meestal niet aan. Hij praat vaak niet of nauwelijks of begrijpt niet wat anderen tegen hem zeggen. Maar het ene autistische kind is het andere niet. Er zijn ook kinderen die juist erg veel praten. Het is dan vaak meer een stortvloed van woorden, dan dat er werkelijk iets gezegd wordt. Het is voor hen moeilijk om écht met een ander te communiceren. Autistische kinderen hebben vaak geen besef van wat de ander denkt en van wat er in de ander omgaat.

De kinderen vertonen apart en soms storend gedrag. Zo kunnen ze druk bewegen, springen, wiegen of met de handen wapperen. Anderen zitten stil in een hoekje. Ze kunnen in de ene situatie heel beleefd en ernstig zijn en op een ander moment vreselijk tekeer gaan. Hierdoor en vanwege hun vaak normale intelligentie en uiterlijk is het gevaar groot dat er van autisten veel meer verwacht wordt dan zij kunnen bieden. Kinderen met autisme kunnen een overdreven belangstelling hebben voor bepaalde voorwerpen of onderwerpen. In de voor hen onoverzichtelijke wereld zoeken zij orde en veiligheid door zich vast te klampen aan vaste gewoontes. Ze kunnen daarom slecht tegen veranderingen en hebben veel behoefte aan regelmaat. Wanneer die regelmaat plotseling doorbroken wordt, kunnen ze enorme huil- of driftbuien krijgen.

Boeiend

Men weet nog steeds niet hoe autisme wordt veroorzaakt. Algemeen wordt aangenomen dat het een aanleg in de hersenen is. Autisme komt voor bij alle lagen van de bevolking en bij héél verschillende kinderen. De oorzaak ligt in elk geval niet bij de ouders of in de opvoeding, want zoals autisme voorkomt bij heel verschillende kinderen, hebben die kinderen ook heel verschillende ouders. Juist dát, en het feit dat er nog maar zo weinig over autisme bekend is, maakt autisme tot één van de meest boeiende stoornissen van deze tijd.